|
περιλήψεις
Απόστολος
Κώστιος: Δημήτρης Μητρόπουλος. Η
προσφορά του ανθρώπου και του
καλλιτέχνη (μια διαφορετική
προσέγγιση)
Στη νέα αυτή μελέτη επιχειρείται η
διαφορετική θεώρηση – πέραν από τα
δεδομένα της τεχνικής της διεύθυνσης (πρακτική
της εκτέλεσης), της αισθητικής (ερμηνεία),
των μεθόδων σύνθεσης (συνθετικό έργο),
και πέραν από την όποια αναγνώριση από
μέρους του κοινού και της κριτικής –
του Δημήτρη Μητρόπουλου ως δημιουργού
και αναδημιουργού. Η (σχεδόν) καθολική
αναγνώρισή του ως μαέστρου και η
προϊούσα αποδοχή του συνθετικού του
έργου οδήγησαν τον συγγραφέα σε μια
αξιολόγηση (και με τη βοήθεια των
αριθμητικών δεδομένων) της προσφοράς
του ως ανθρώπου και καλλιτέχνη,
βασισμένη στην ωφελιμιστική αντίληψη
του χρέους απέναντι στο κοινωνικό
σύνολο – αντίληψη που, άλλωστε,
αποτελούσε το θεμέλιο της
διακηρυγμένης από τον ίδιο τον μεγάλο
έλληνα μουσικό φιλοσοφίας του.
Μαγδαληνή
Καλοπανά: Κατάλογος Έργων Δημήτρη
Δραγατάκη (1914-2001)
Στο
παρόν άρθρο παρουσιάζεται για πρώτη
φορά ο πλήρης Κατάλογος Έργων του
Δημήτρη Δραγατάκη. Στα πρώτα κεφάλαια
γίνεται αναφορά στους καταλόγους
έργων της διεθνούς και της ελληνικής
μουσικολογικής βιβλιογραφίας, όπως
και στους καταλόγους του ίδιου του
συνθέτη για το έργο του. Ακολούθως,
αναλύεται η μέθοδος σύνταξης του
Καταλόγου Έργων του Δραγατάκη από τη
γράφουσα. Πιο συγκεκριμένα,
παρουσιάζονται: η διάρθρωση των
συστηματικών κατηγοριών και
υποκατηγοριών του Καταλόγου, όπως και
η αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων που
αφορούν στην κατάταξη, χρονολόγηση
και αρίθμηση των έργων. Τέλος,
παρατίθεται ο πλήρης Κατάλογος Έργων
του Δημήτρη Δραγατάκη σε συνοπτική
μορφή. Σημειώνεται ότι η αναλυτική
μορφή του Καταλόγου
συμπεριλαμβάνεται στο: Μαγδαληνή
Καλοπανά, Δημήτρης
Δραγατάκης: Κατάλογος Έργων,
αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή,
Τμήμα Μουσικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Αθηνών, 2009, που είναι
διαθέσιμο στους αναγνώστες τόσο στη
Βιβλιοθήκη του Τμήματος Μουσικών
Σπουδών Αθηνών, όσο και στη Μεγάλη
Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν
Βουδούρη».
Nicolae Gheorghiţă:
Διονύσιος Φωτεινός: Το
Αναστασιματάριον
Ο
Διονύσιος Φωτεινός (1777-1821) ήταν ένας
από τους σημαντικότερους έλληνες
μουσικούς που έδρασαν στην
Ουγγροβλαχία στα τέλη του ΙΗ΄ αιώνα
και ένας από τους εκπροσώπους «της
τελευταίας γενιάς βυζαντινών λογίων,
τους οποίους το ρεύμα της βαλκανικής
μετανάστευσης εγκαθιστά στις
Ρουμανικές Χώρες». Γνωστός κυρίως για
το ιστορικό του έργο, ο Διονύσιος
Φωτεινός υπήρξε για την εποχή του
ταλαντούχος ποιητής, ζωγράφος και
συγγραφέας, αλλά και διάσημος ψάλτης
και μουσικοσυνθέτης, συνεχιστής της
κωνσταντινουπολίτικης μουσικής
παράδοσης, μαθητής των διάσημων
μουσικών Ιακώβου Πρωτοψάλτη († 1800) και
Πέτρου Βυζαντίου του Φυγά († 1808), και,
μετά την εγκατάστασή του στο
Βουκουρέστι, διδάσκαλος στην
πρωτεύουσα της Ουγγροβλαχίας.
Το
άρθρο αυτό παρουσιάζει τη ζωή και το
μουσικό του έργο, όπως αναφέρεται από
την χειρόγραφη παράδοση, και κυρίως το
Αναστασιματάριό
του, το οποίο βρίσκεται σήμερα στη
Βιβλιοθήκη του Ρουμανικού
Πατριαρχείου στο Βουκουρέστι (ελλ. χρ.
185 – M. 198, έτος 1809).
Ιωάννης
Φούλιας:
Οι
μορφές σονάτας και η θεωρητική τους
εξέλιξη: Συμπερασματικές
επισημάνσεις επί των τριών πρώτων
τύπων σονάτας – Η συμβολή της θεωρίας
των Hepokoski και Darcy στην τρέχουσα
επιστημονική συζήτηση
Με
το ένατο τμήμα της παρούσας εκτενούς
επισκόπησης της θεωρητικής εξέλιξης
των μορφών σονάτας από τον 18ο έως τον 20ό
αιώνα ολοκληρώνεται η διερεύνηση των
τριών πρώτων τύπων σονάτας (ήτοι του
τριμερούς, του διμερούς και του
δομικού τύπου της σονάτας χωρίς επεξεργασία),
με την επισήμανση των γενικών τάσεων
που επικρατούν στις σχετικές πηγές (εγχειρίδια
σύνθεσης και ανάλυσης, καθώς επίσης
νεώτερες μουσικολογικές μελέτες) κατά
την κλασσική περίοδο, από τα μέσα του 19ου
έως τα μέσα του 20ού αιώνος και κατόπιν.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην γνωστή
διαμάχη περί του κατά πόσον ο βασικός
τύπος σονάτας είναι τριμερής ή
διμερής, επί τη βάσει όχι μόνο
θεματικών ή τονικών-αρμονικών
κριτηρίων αλλά και των πιθανών
μακροδομικών επαναλήψεων. Παρ’ ότι η
μονογραφία Elements
of Sonata Theory (Στοιχεία
της Θεωρίας της Σονάτας) των James
Hepokoski και Warren Darcy ανήκει στον 21ο αιώνα,
η πρόσφατη αυτή συμβολή επί του
θέματος είναι τόσο σημαντική και
διεξοδική που δεν θα μπορούσε να
παραβλεφθεί στο πλαίσιο της παρούσας
μελέτης· τουναντίον, οι κυριότερες
απόψεις των Hepokoski και Darcy όσον αφορά
τους τρεις πρώτους τύπους σονάτας
συνοψίζονται εδώ με ορισμένες
επισημειώσεις, οι οποίες ως επί το
πλείστον υπογραμμίζουν το (λανθάνον)
ιστορικό υπόβαθρο της θεωρίας τους.
Στο τέλος του παρόντος κειμένου,
επιχειρείται επίσης μια σύνοψη των
προδιαγραφών των τριών
προαναφερόμενων τύπων σονάτας κατά
την κλασσική περίοδο, σύμφωνα με τα
μουσικοθεωρητικά συγγράμματα από τα
μέσα του 18ου έως τα τέλη του 20ού αιώνος.
Απόστολος
Κώστιος: Μουσικοθεραπεία:
Η τέχνη στην υπηρεσία της επιστήμης (Β΄)
Στο
δεύτερο μέρος της πραγματείας γίνεται
λόγος για τα μέσα της
Μουσικοθεραπείας. Αποτυπώνονται οι
θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής,
εξετάζοντας παραμέτρους όπως το ύψος
των φθόγγων, η ένταση, η χροιά κ.ά.
Ακολούθως, γίνεται αναφορά σε μερικές
από τις περιπτώσεις που γνώρισε
έμμεσα ο συγγραφέας, ή με τις οποίες
ασχολήθηκε ο ίδιος κατά τη διάρκεια
της έρευνάς του, παραθέτοντας τις
παρατηρήσεις που προκύπτουν από αυτές.
Αναστασία Κακάρογλου – Καίτη Ρωμανού: Απόσπασμα από
το De l’état actuel de l’art musical en Égypte του Guillaume André Villoteau (Ε΄)
Συνεχίζοντας
την δημοσίευση μετάφρασης της μελέτης
του Guillaume André Villoteau «De la musique grecque
moderne», που αποτελεί το τέταρτο
κεφάλαιο της διατριβής του με τίτλο De
l’état actuel de l’art musical en Égypte…
(1826), δίδεται εδώ το «Άρθρο» 8. Σε αυτό, ο
Βιλλοτώ συνεχίζει την μετάφραση της Παπαδικής,
που είχε διακόψει για να εξηγήσει την
ερμηνεία των μεγάλων υποστάσεων και
των συνθέσεων των νευμάτων, όπως τα
είχε κατανοήσει από τα μαθήματά του με
τον Αδελφό Γεβραήλ. Στο «άρθρο» 8
μεταφράζει όσα γράφονται στην Παπαδική
περί των ήχων και περί των φθορών. Όλα
τα μουσικά παραδείγματα στην
μετάφραση που έγινε για την Πολυφωνία
έχουν φωτογραφηθεί από την έκδοση του
Βιλλοτώ.
|
